De preventieve opsporing van rijongeschikte automobilisten
Meestal loopt men een rijverbod op op basis van een uitspraak van de Politierechter. Soms wordt het rijbewijs ook onmiddellijk ingetrokken na de overtreding zelf. De duurtijd van de onmiddellijk intrekking wordt vervolgens afgetrokken van het latere rijverbod opgelegd door de Politierechtbank.
Maar in sommige arrondissementen stelt het Parket voor alcohol- of drugsgerelateerde verkeersinbreuken vrij snel na de inbreuk reeds een wetsgeneesheer aan om een rijgeschiktheidsonderzoek uit te voeren. Dergelijke onderzoeken vinden plaats nog vóór de zaak voor de Politierechtbank komt, en kaderen in het preventief opsporen van bestuurders die niet meer rijgeschikt zijn door hun drugs- of alocholmisbruik. Het rijbewijs wordt preventief ingeleverd als beveiligingsmaatregel en dit voor op dat ogenblik onbepaalde duur.
Het rijgeschiktheidsonderzoek
De bestuurder in kwestie krijgt van de wetsgeneesheer een uitnodiging voor een rijgeschiktheidsonderzoek. Of iemand al dan niet nog rijgeschikt is, wordt bepaald door een reeks verplichte rijgeschiktheidsvereisten waaraan men moet voldoen, en die beschreven staan in bijlage 6 van het KB van 23 maart 1998 over het rijbewijs. Deze bijlage beschrijft de functionele stoornissen en aandoeningen die tot uitsluiting en dus rijongeschiktheid leiden. Ook bepaalt deze bijlage de geneeskundige normen waaraan de kandidaat voor een rijbewijs (of een voorlopig rijbewijs) moet voldoen. Bestuurders die diabetes hebben zijn bijvoorbeeld niet rijgeschikt, tenzij ze een bepaald dieet volgen of medicatie innemen.
Het is vervolgens aan de arts om de rijgeschiktheid én de geldigheidsduur ervan te bepalen. De geldigheidsduur van de rijgeschiktheid zal na een bepaalde periode opnieuw geëvalueerd moeten worden.
Alcohol- of druggerelateerde feiten
De wetsgeneesheer die in het kader van alcohol- of druggerelateerde feiten aangesteld wordt, zal in de eerste plaats moeten nagaan of er sprake is van een verslaving. Dit is zowel bij alcohol of drugs mogelijk door bepaalde testen uit te voeren die wijzen op een chronisch gebruik van alcohol of drugs. Daarnaast moet de wetsgeneesheer ook nagaan of de bestuurder regelmatig drugs en/of alcohol gebruikt die een nadelige invloed op de rijgeschiktheid kunnen hebben of die dusdanige hoeveelheden gebruikt dat het rijgedrag daardoor ongunstig wordt beïnvloed is niet rijgeschikt In geval van alcohol zal de wetsgeneesheer ook nagaan of de bestuurder zich kan onthouden van alcoholgebruik wanneer hij een motorvoertuig bestuurt.
Indien er sprake is van een verslaving, het regelmatig gebruik van drugs of het niet kunnen onthouden van alcoholgebruik, zal de wetsgeneesheer oordelen dat de bestuurder niet rijgeschikt is met alle gevolgen van dien…
Rijbewijs inleveren, of toch maar niet...?
De wetsgeneesheer zal na het onderzoek in kwestie een verslag opstellen dat de Politie aan de bestuurder ter kennis brengt, met de vraag om zijn of haar rijbewijs voor een bepaalde periode in te leveren bij de stadsdiensten. De bestuurder kan na een periode van bewezen onthouding van minstens zes maanden opnieuw rijgeschikt worden verklaard. Hiervoor moet hij of zij zich wenden tot VIAS, het vroegere BIVV, alwaar men een nieuw rijgeschiktheidsonderzoek zal uitvoeren.
Belangrijk om te weten is dat de bestuurder niet verplicht is om zijn of haar rijbewijs af te geven en dat hij of zij daar niet toe gedwongen kan worden. Immers, enkel een Rechtbank kan dit! De Procureur Des Konings kan de bestuurder niet dwingen zijn rijbewijs af te geven.
Zijn er dan geen sancties aan verbonden en kan de bestuurder zorgeloos blijven rijden? Neen, indien het rijbewijs niet ingeleverd wordt, kan de Procureur Des Konings het voertuig laten seinen. Vervolgens kan de politie het voertuig immobiliseren!
Het is dan ook ten zeerste aangeraden om na een verzoek tot afgifte van het rijbewijs onmiddellijk contact op te nemen met Verkeerszaken!
Geen tegenspraak mogelijk!
De gehele procedure is volledig eenzijdig: er is geen mogelijkheid voor de bestuurder om zich te verzetten tegen het verslag van de wetsgeneesheer en de eventuele immobilisering van zijn voertuig. Zo is er in de eerste plaats geen tegenexpertise mogelijk. De kans is niet onbestaande dat de wetsgeneesheer bepaalde zaken afleidt uit de resultaten die onjuist zijn of dat bepaalde onderzoeken op een foutieve wijze zouden zijn gebeurd.
Daarnaast is er ook geen verzet mogelijk tegen de immobilisering. De Wet geeft aan de bestuurder enkel de mogelijkheid om aan de Procureur te verzoeken de immobilisering als beveiligingsmaatregel te beëindigen. Hoe dit verzoek moet ingediend worden en hoe de bestuurder zich kan verzetten tegen de beslissing van de Procureur Des Konings (die niet moet gemotiveerd worden) wordt echter niet verduidelijkt in de Wet.
Alles hangt dus af van de wil van de Procureur Des Konings vermits er géén mogelijkheden zijn voor de bestuurder om de immobilisering gedwongen te laten beëindigen. Er is géén rechtelijke controle mogelijk. Enkel de eigenaar van het voertuig, indien deze niet de overtreder is, kan het voertuig terugkrijgen zonder kosten.
Ongeschiktheid na uitspraak van de Politierechter.
Ook de Politierechter kan op basis van art. 42 van de Wegverkeerswet een verval van het recht tot sturen uitspreken wanneer een bestuurder lichamelijk of geestelijk ongeschikt is tot het besturen van een motorvoertuig. In dat geval wordt het verval uitgesproken hetzij voorgoed, hetzij voor een termijn gelijk aan de waarschijnlijke duur van de ongeschiktheid. In dit laatste geval is er sprake van een tijdelijke ongeschiktheid.
Of iemand ongeschikt is of niet, moet beoordeeld worden op basis van een onderzoek. Veelal de Politierechter een deskundige aanstellen die met dergelijke opdracht wordt gelast en hiervan verslag uitbrengt aan de Rechter. In deze gevallen heeft u wél recht op tegenspraak, én kan de beslissing worden aangevochten!
Opgelet, het verval van het recht tot sturen uitgesproken op basis van art. 42 van de Wegverkeerswet is niet hetzelfde als een "klassiek" rijverbod dat wordt opgelegd na een overtreding, zoals bijvoorbeeld wegens dronkenschap, te hoge snelheid, enz... In de praktijk stellen de Politierechters niet al te vaak in toepassing van art. 42 Wegverkeerswet een deskundige aan, een aantal uitzonderingen niet te na gesproken (o.m. Politierechtbank Dendermonde).
Kent u Verkeerszaken.be al?
Verkeerszaken.be is een online advocatenkantoor dat enkel verkeerszaken behandelt. Bent u gedagvaard voor de Politierechtbank, dan kan u bij ons terecht voor een state of the art verdediging.
De advocaten van verkeerszaken.be zijn expert op het vlak van verkeersrecht. Uw gemak is onze missie! De bedoeling is dat wij u volledig ontzorgen en uw dossier zo goed mogelijk autonoom afhandelen. U bezorgt ons uw dagvaarding, de gegevens van uw rechtsbijstandsverzekering (zo u deze heeft) en wij regelen verder alles. Wij bespreken met u uw dossier, bereiden dit samen met u voor en doen ons uiterste best om een zo goed mogelijk resultaat te bekomen.
U kan een beroep doen op verkeerszaken.be voor snelheidsovertredingen, rijden zonder papieren, parkeerboetes, door het rood licht rijden, alcoholintoxicatie, vluchtmisdrijf, ...kortom, voor alle mogelijke verkeersovertredingen.