Hoe verloopt de zitting bij de Politierechtbank?

U bent niet verplicht om persoonlijk op de zitting te verschijnen. U heeft met andere woorden het recht om "verstek te laten", om niet aanwezig te zijn op uw proces. Het is wel altijd aangeraden ofwel persoonlijk aanwezig te zijn, ofwel om u te laten vertegenwoordigen door een advocaat, zodat u toch de mogelijkheid heeft om u te verdedigen. Als u afwezig bent of u niet laat vertegenwoordigen door een advocaat, kan de Politierechtbank geen rekening houden met uw eventuele argumenten en zal de Politierechtbank de strafmaat opleggen zoals het Openbaar Ministerie (de Openbare Aanklager) heeft gevraagd.

• De aanmelding.

Eerst en vooral is het altijd belangrijk om op tijd te zijn op de zitting. Wanneer u ervoor kiest om naar de zitting te komen, dan moet u zich in de zittingszaal aanmelden. Dit kan ofwel bij de zaalwachter (de bode of zittingsdeurwaarder), als die er is. Omwille van de besparingen zijn heel wat zaalwachters verdwenen, en dient u zich aan te melden bij de Griffier. Het is hierbij belangrijk om uw dagvaarding en identiteitsbewijs mee te nemen naar de rechtbank. Na identificatie mag u plaatsnemen in de zaal en wachten tot het uw zaak aan de beurt is. Houdt u oren goed open, zodat u hoort wanneer uw zaak wordt afgeroepen.

• De behandeling van de zaak.

Wanneer de Politierechter uw zaak behandelt, is het woord eerst aan de burgerlijke partij (het slachtoffer), zo er een slachtoffer is. Daarna komt het Openbaar Ministerie aan de beurt die een straf zal vorderen. Als laatste krijgt u als beklaagde het woord. In een rechtstaat heeft de verdediging steeds het laatste woord. U of uw advocaat heeft de vrijheid uw eigen verdediging te bepalen. U bereidt zich best zeer goed voor op basis van het strafdossier. Voorbereiding is alles.
Bij de behandeling ziet u de volgende personen: De Politierechter, die steeds in het midden zit. Links  van hem zit dan de procureur des Konings (vanuit het standpunt van de beklaagde), en rechts zit de griffier. De procureur des Konings vertegenwoordigt het algemeen belang. De griffier noteert wat er gebeurt op het zittingsblad.

• De uitspraak.

Als u en uw advocaat alles gezegd heeft wat er gezegd moest worden, dan neemt de Politierechter de zaak in beraad om een uitspraak te kunnen doen. Indien u of uw advocaat aanwezig is op de zitting, gaat het om een uitspraak op tegenspraak. Men noemt dit zo omdat u zich heeft kunnen verdedigen op de zitting. 
In verkeerszaken volgt de uitspraak vaak de dag zelf, ofwel onmiddellijk na de pleidooien, ofwel op het einde van de zitting. In sommige gevallen volgt de uitspraak na een week of op een maand. Dit hangt af van de complexiteit of de gebruiken binnen een Politierechtbank.

Alle zittingen van de Politierechtbank verlopen openbaar. Dit betekent dat eender  aanwezig mag zijn. De openbaarheid van de zitting is een extra waarborg dat alles open en bloot correct verloopt, en niets "bedisseld" wordt in achterkamertjes. De openbaarheid geldt ook voor verslaggevers, die vaak aanwezig zijn op de zitting. Het is bij uitzondering mogelijk om de zitting toch achter gesloten deuren te laten plaatsvinden. Dit kan gebeuren wanneer er gevaar is voor de openbare orde of de goede zeden. Dit is bijvoorbeeld het geval bij slachtoffers van bepaalde seksuele misdrijven, in het belang van een minderjarige of wanneer het privéleven in het gedrang is. U kan hierom verzoeken bij de rechter, die zal beslissen of de zaak al dan niet achter gesloten deuren wordt behandeld.

De zitting gaat gewoon door, ook al bent u niet aanwezig op de zitting. In dit geval kan de rechter u ook geen vragen stellen of uw standpunt horen. Dit speelt dus niet in uw voordeel. Wanneer de rechter uitspraak doet zonder dat u aanwezig was bij de behandeling, gaat het om een uitspraak bij verstek. Dit betekent dat u zich niet heeft kunnen verdedigen. Hieruit volgt dat u naast de mogelijkheid om hoger beroep aan te tekenen, ook de mogelijkheid heeft om verzet aan te tekenen. Dit kan echter enkel wanneer u een geldige reden heeft van overmacht voor uw afwezigheid.
Als u niet aanwezig kan zijn, dan kan u proberen om voorafgaandelijk contact op te nemen met de Griffier en vragen om de zaak uit te stellen. De Griffier zal u echter niet op voorhand kunnen mededelen dat dit mogelijk is vermits het de Politierechter zelf is die beslist om de zaak al dan niet uit te stellen. Het blijft dus altijd een risico.

Wanneer krijgt u de uitspraak?
De rechter kan ofwel onmiddellijk het vonnis uitspreken, ofwel op een later tijdstip. Indien het op een later tijdstip plaatsvindt, zal de rechter u ook de specifieke datum meedelen. Vanaf u kennis heeft genomen van deze uitspraak, is het ook mogelijk om hier onmiddellijk hoger beroep tegen in te dienen indien u niet tevreden bent met het vonnis. Het hoger beroep tegen een vonnis van de Politierechtbank, vindt plaats voor de Correctionele rechtbank.