Vluchtmisdrijf in België (2022)

Wanneer is er sprake van een vluchtmisdrijf? Om te kunnen spreken van een vluchtmisdrijf, moeten de volgende voorwaarden tegelijkertijd vervuld zijn:

1. Er moet een verkeersongeval zijn gebeurd op een openbare plaats;
2. Waarbij hetzij de bestuurder, hetzij eender wie, die, wetende dat zijn voertuig of hijzelf oorzaak van of aanleiding tot het ongeval was;
3. De vlucht neemt;
4. Met het bijzonder opzet om zich aan de dienstige vaststelling te onttrekken.

We bekijken deze voorwaarden van naderbij.

• Een verkeersongeval.

Zonder verkeersongeval geen vluchtmisdrijf. Maar wat is nu concreet een verkeersongeval.. Een verkeersongeval is iedere plotse, abnormale gebeurtenis met schadelijke gevolgen voor derden. 

De aard van de schade of het letsel is niet relevant. Het kan dus zowel gaan om een lichamelijk letsel, of om stoffelijke schade. Deze letsels kunnen ook beiden tegelijk voorkomen. 

Het is niet vereist dat bijvoorbeeld twee auto’s elkaar raken. Men kan ook een ongeval veroorzaken wanneer een van de auto’s een uitwijkingsmanoeuvre uitvoert en men elkaar niet raakt maar een van de voertuigen wel schade lijdt.

• Openbare plaats.

Het verkeersongeval vond plaats op een openbare plaats, dus niet enkel op de openbare weg (ook op bijvoorbeeld een voor het publiek toegankelijke parking van een grootwarenhuis).

• De kennis van het verkeersongeval.

De bestuurder moet geweten hebben dat er een verkeersongeval heeft plaatsgevonden.  Dit kan zowel door het horen (zoals het stukbreken van spiegels) of voelen (een schok). 

Er is enkel kennis over het plaatsvinden van een ongeval vereist. Het is niet vereist dat men ook kennis had over de ernst of de grootte van het ongeval. Als u ni wist dat u betrokken was bij een verkeersongeval, kan u zich ook niet schuldig maken aan vluchtmisdrijf.

• De vlucht nemen.

De vlucht nemen betekent dat u weggaat van de plaats ongeval, meteen of een later.

Ook wanneer u zich verstopt, of wanneer u uw rol in het ongeval verbergt en u voordoet als een omstaander, komt dit neer op “vluchten”. 

Ook wanneer u eerst vlucht en later terugkomt, is er een vluchtmisdrijf. 

• Zich onttrekken aan dienstige vaststellingen. 

Ten slotte is er ook nog een bijzonder opzet vereist, namelijk het zich wetens en willens onttrekken aan de dienstige vaststellingen. Met de dienstige vaststellingen bedoelen we alle elementen die verband houden met het ongeval, zoals de alcoholintoxicatie of de dronkenschap. Slechts wanneer aan al deze voorwaarden tegelijk is voldaan, is er sprake van vluchtmisdrijf. 

De betekenis van vluchtmisdrijf is dus het wegvluchten na een ongeval waarbij men betrokken was met de bedoelingen om het onmogelijk te maken vaststellingen te laten doen.

Vaak gebeurt een vluchtmisdrijf bij een geparkeerde auto, en is er gelukkig enkel sprake van blikschade. Ook louter materiële schade is voldoende om te spreken van vluchtmisdrijf. Zoals hoger reeds uitgelegd is de bestraffing van een vluchtmisdrijf met louter materiële schade minder streng dan wanneer het gaat om een ongeval met lichamelijk gekwetsten. De straffen zijn nog steeds niet mals: de boete is verplicht minimaal € 1.600,00, maar de Politierechtbank kan deze straf gedeeltelijk met uitstel uitspreken. Daarnaast kan (niet moet!) de Politierechter ook een rijverbod opleggen van minimaal 8 dagen.

Een veroordeling wegens vluchtmisdrijf zal op uw strafblad (strafregister) te zien zijn en blijft levenslang zichtbaar op uw strafblad. Zelfs als u 10 jaar later opnieuw voor de Politierechtbank zou verschijnen, zal de Politierechter zien dat een veroordeling voor vluchtmisdrijf is opgenomen op het strafblad. Maar het strafblad is niet hetzelfde als het uittreksel van dit strafblad (of van het strafregister).

Veroordelingen die uitgesproken zijn op basis van een inbreuk op de Wegverkeerswet (zoals vluchtmisdrijf) blijven maar 3 jaar zichtbaar op het uittreksels van het strafregister (wat u opvraagt als u o.a. zou solliciteren voor een nieuwe job).

Er is één belangrijke voorwaarde: een eventueel rijverbod mag niet opgelegd zijn voor méér dan 3 jaar. Is dit wel het geval, dan blijft de veroordeling langer zichtbaar.

Vluchtmisdrijf blijft dus levenslang op uw strafblad, maar doorgaan slechts voor 3 jaar zichtbaar op het uittreksel (het vroegere bewijs van goed gedrag en zeden).

De Politierechter kan een rijverbod opleggen indien het vluchtmisdrijf géén gekwetsten of doden tot gevolg had (dus bij enkel stoffelijke schade). De Rechter bepaalt in dit geval dan facultatief (op eigen initiatief) of hij al dan niet een rijverbod opgelegd. Het minimum op te leggen rijverbod bedraagt 8 dagen.

De Politierechter moet een rijverbod opleggen indien het vluchtmisdrijf gekwetsten of doden tot gevolg had. De Rechter is in dit geval verplicht een rijverbod op te leggen. Het minimum op te leggen rijverbod bedraagt 3 maanden (90 dagen).

Van zodra men als bestuurder de plaats van het ongeval verlaten heeft, volstaat het reeds om te spreken van een vluchtmisdrijf, voor zover (uiteraard) de overige voorwaarden vervuld zijn. Indien iemand de vlucht neemt, maar daarna terugkeert naar de plaats van de feiten, pleegt men alsnog vluchtmisdrijf. Ook wanneer men zich later aanbiedt op het politiekantoor, pleegt men vluchtmisdrijf.

Het vluchtmisdrijf is immers een onmiddellijk aflopend misdrijf (een ogenblikkelijk misdrijf) dat voltrokken is zodra iemand de vlucht om zich aan de vaststellingen te onttrekken.

Toch kan het aangewezen zijn om jezelf als dader toch nog aan te geven en dit met het oog op de latere beoordeling van de zaak door de Politierechter. 

Wanneer men zich niet aangeeft en gevonden wordt door de politie, bestaat de kans dat de Politierechter dan aanzienlijk strenger zal straffen.

Wanneer men de plaats van het ongeval verlaten heeft, en men kennis had van een ongeval waarin men betrokken was, zonder dat men de intentie had zich te onttrekken aan de vaststellingen, is er eventueel géén sprake van vluchtmisdrijf.

De Politierechter kan in dit geval beslissen de feiten te herkwalificeren en oordelen dat er géén sprake is van vluchtmisdrijf.

Er volgt dan géén vrijspraak maar wel een veroordeling tot de overtreding van het 'niet ter plaatse blijven' .

Het niet ter plaatse blijven is een overtreding van eerste graad: de Wet voorziet voor dergelijke overtredingen géén rijverbod, maar enkel een geldboete van € 10,00 (x 8).

Zo is er geen vluchtmisdrijf wanneer iemand na het ongeval naar het politiekantoor of ziekenhuis gaat. Als die persoon op die plaats de vlucht zou nemen, is er dan weer wél vluchtmisdrijf omdat het daardoor onmogelijk geweest is om bepaalde vaststellingen te doen (zoals een alcoholcontrole). 

De straf voor het “niet ter plaatse blijven” is dus aanzienlijk lichter dan die voor vluchtmisdrijf.  Politierechters kennen dit dan ook niet altijd toe. Het is taak van de advocaat om de concrete omstandigheden te bekijken en af te wegen of men het kan vragen.

Zo is het onmogelijk om de herkwalificatie te vragen als de bestuurder zou hebben verklaard dat men nooit iets heeft gehoord of gezien.  U moet immers kennis hebben gehad van het ongeval.

De vraag of uw verzekering tussenkomt bij een vluchtmisdrijf verschilt naargelang u dader of slachtoffer bent en van de soort dekking die men moet verlenen. Als dader van vluchtmisdrijf zal uw rechtsbijstandsverzekeraar dekking verlenen. De verzekeraar zal dan de kosten betalen van uw eigen advocaat in het kader van uw strafrechtelijke verdediging.

De BA-verzekeraar zal ook het slachtoffer van uw vluchtmisdrijf vergoeden (deze betaalt immers de schade aan derden). Ook in geval van vluchtmisdrijf is er normaal dekking van uw BA-verzekeraar.

De eigen schade die u geleden heeft kan uw eventuele omniumverzekering ook aan u terug betalen. 

Let op: in bepaalde gevallen (bv. indien er ook sprake was van alcoholintoxicatie of dronkenschap)  kan de verzekeraar betaalde bedragen ter vergoeding van de schade (aan u of aan derden) terugvorderen.

Wij bespreken hieronder een geval van een vluchtmisdrijf waarbij een bestuurder een paaltje omver gereden heeft. Hoe oordeelde de Politierechtbank in een dergelijk geval?  Een bestuurder van een zware terreinwagen stond geparkeerd op het voetpad om een bestelling te plaatsen in de frituur.. Toen hij vertrok, vergat hij dat hij achter een paal stond en reed de paal omver. Zijn voertuig raakte licht beschadigd, maar de jongeman reed gewoon verder.

Een getuige kon de nummerplaat noteren en contacteerde de Politie, die toevallig in de buurt op patrouille was. De Politie zette terstond de achtervolging in, maar kon het voertuig niet meer terugvinden. Op basis van de nummerplaat kon de Politie daags nadien de bestuurder aantreffen. De jongeman gaf de feiten toe. Hij verklaarde dat hij de paal niet had gezien omdat zijn auto zo hoog was. Hij had er niet bij stilgestaan om de politie te verwittigen omdat zijn eten anders koud werd. De beschadigde paal behoorde toe aan de gemeente, die aan de politie een schadebestek bezorgde van 180,00 EUR.

Een klein jaar later ontving de bestuurder een dagvaarding voor de Politierechtbank. Hij werd vervolgd voor vluchtmisdrijf en het niet kunnen stoppen voor een voorzienbare hindernis. Voor het vluchtmisdrijf veroordeelde de Politierechter de bestuurder tot een geldboete van € 200,00 EUR x 8 = € 1.600,00. De geldboete werd voor ¾ uitgesproken met uitstel, dus bedroeg “maar” € 300,00. Bovendien kreeg de bestuurder een weekendrijverbod van 8 dagen. Voor de eigenlijke aanrijding werd de bestuurder veroordeeld tot een geldboete van € 20,00 x 8 = € 160,00 EUR.

Een klein paaltje met toch ernstige gevolgen.

Een ander veelvoorkomend vluchtmisdrijf gebeurt bij het afrijden van spiegels. Ook hier bespreken we een waargebeurde casus.

Er was eens een bestuurster in een zeer smal straatje die de zijspiegel raakte van een andere auto. De bestuurster stopte iets verder en er kwam iemand de bestuurster tegemoet die beweerde eigenaar te zijn van het aangereden voertuig. De bestuurster gaf haar gegevens door maar ze zei dat ze dringend weg moest naar een ziek familielid. De eigenaar van het aangereden voertuig vertrouwde het zaakje niet en belde de Politie. Iets later belde de Politie thuis aan bij de bestuurster. Men trof de bestuurster aan in pyjama en merkte een alcoholgeur op.  Men laat de bestuurster blazen maar omdat ze niet over voldoende longinhoud beschikte werd een arts opgebeld om bloed af te nemen. De dame bleek alcoholgeïntoxiceerd.

Enige tijd later werd mevrouw gedagvaard voor de Politierechtbank Oost-Vlaanderen, Afdeling Dendermonde voor de volgende verkeersinbreuken:

1. Het niet kunnen stoppen voor een voorzienbare hindernis;
2. Vluchtmisdrijf;
3. Alcoholintoxicatie.

Voor het niet kunnen stoppen voor een voorzienbare hindernis en voor de alcoholintoxicatie werd ze veroordeeld tot een geldboete van € 1.600,00 en een rijverbod van 2 jaar, zijnde 2 X 360 dagen = 720 dagen. Voor het vluchtmisdrijf kreeg ze een geldboete van  € 1.600,00 waarvan de helft met uitstel, en nog eens een rijverbod van 1 maand. De Rechter had het herstel in het recht tot sturen daarenboven tot tweemaal toe afhankelijk gemaakt van het slagen voor het theoretisch en praktisch examen en het slagen voor de medische en psychologische proeven.

Omdat deze uitspraak toch wel héél streng was, ging de dame in beroep. Spijtig genoeg heeft de Rechtbank in beroep het vonnis van de Politierechter bevestigd.